خصوصیات کرک و پشم شتر :

واژه کرک بر الیافی اطلاق می گردد که بر روی بدن شتر رشد می نماید و محققین در مراجع علمی مختلف در این مورد اختلاف نظر دارند برخی آن را پشم شتر CAMEL WOOL و برخی آن را موی شتر CAMEL HAIR نامیده اند و در دو فرهنگ لغت معتبر المورد و LONGMON واژه CAMEL HAIR را کرک شتر معنی کرده اند و همچنین VON BERGEN & MAUIESBERGER در کتاب خود AMERICAN WOOL HAND BOOK نیز چنین اعتقادی دارد، اما از لحاظ علمی سه نوع الیاف وجود دارند لیااف پشم حقیقی TRUE WOOL که این الیاف مدولا ندارند و الیاف موئین HAIRY FIBERS و الیاف کمپ KEMP FIBER . مشاهده شده است که کرک شتر مخلوطی از پشم حقیقی و الیاف موئین و همچنین الیاف هتروتایپ HETRO FIBERS است. JOSEPH (۱۹۷۷) اظهار نمود که باید کرک شتر را همراه با کرک بز و الپاکا و لاما تحت عنوان الیاف موئین ویژه، تقسیم بندی نمود زیرا که این گروه دارای ویژگی ها و صفاتی است که به وسیله رنگ ، درجه ظرافت و درجه استحکام آن را از سایر گروه ها متمایز می سازد. این گروه دارای صفات عایق و گرم کنندگی خوبی هستند و در صنایع نساجی با این گروه همچون پشم برخورد می شود. سلومه (۱۹۹۲) مشاهده کرد که پراکندگی کرک بر روی مناطق مختلف بدن از جائی به جای دیگر متفاوت است و همچنین میزان تولید و صفات کرک نیز بر حسب سن حیوان متفاوت است به طوری که حیوانات کوچک تر دارای میزان بیشتر و نوع بهتری از کرک در مقایسه یا حیوانات بزگ تر می باشند و همچنین فصل نمو و آب و هوا در خصوصیات کرک و وزن آن مؤثر است زیرا که کرک در اثر رابطه بین حیوان و محیط اطراف وی تحت تأثیر قرار می گیرد . کلیاتی در مورد توده کرک و انواع آن (FLEECE TYPES AND GENERAL INFORMATION) علی رغم تعداد فراوان شتر در آفریقا وکشورهای عربی که بالغ بر ۷/۱۰ میلیون نفر شتر است و ۷۶% از مجموع کلی شتران در جهان را تشکیل می دهد ( WARDEH ۱۹۸۹) با این وجود گزارش های اندکی در مورد کرک شتر از طرف این کشورها منتشر شده است و گزارشات و مطالعات مربوط به کرک شتر معمولاً از طرف کشورهائی منتشر می گردد که میزان تولید کرک شتر در آنها بالاست نظیر کشور هندوستان و روسیه.
VON MERGEN (۱۹۶۳) اظهار نمود که الیاف کرک شتر یک کوهانه در مقایسه با شتر دوکوهانه من حیث المجموع کوتاه و خشن است و شتر دو کوهانه بهترین انواع کرک را از جهت مقدار تولید و نرمی آن تولید می کند ودر هنگام پشم چینی شتر، کرک شتر دارای مخلوطی از الیاف مختلف است همانند پشم بز کشمیری، طوری که پوشش خارجی شتر OUTER HAIR بسیار خشن و کلفت می باشد به طوری که طول الیاف آن در ناحیه کوهان به ۵/۳۷ سانتی متر می رسد در حالی که الیاف کرک پوشش داخلی شتر، کوتاه و بسیار نرم همچون پشم گوسفند است و طول این الیاف از ۵/۲ سانتی متر تا ۵/۱۲ سانتی متر متفاوت است.
JOSEPH (۱۹۷۷) اظهار نمود که الیاف شتر همراه با پشم بز، الپاکا و لاما جزو الیاف موهای ویژه SPECIALITY HAIR FIBERS دسته بندی می گردد و همچنین اظهار نمود که پوشش داخلی کرک شتر، نرم و ظریف است که شبیه بهترین نوع پشم نرم گوسفند است و علاوه بر آن کرک شتر همچون پشم گوسفند دارای صفت عایق حرارتی است و از آن در کشورهائی که زمستان های بسیار سرد دارند لباس هایی می بافند که درجه حرارت بدن را در هوای بسیار سرد حفظ می نماید و از سوئی دیگر در کشورهای گرمسیری کرک شتر در دستباف ها به کار می رود واز آن لباس هائی تهیه می کنند که مسافران را از گرمای طاقت فرسای صحرا نگاه میدارد. کرک طبیعی دارای رنگ قهوه ای سیر است و این رنگ از رنگ های جذابی به شمار می رود که صنعت گران آن را بر دیگر رنگ ها ترجیح می دهند. بسیاری از محققین اظهار می دارند که بهترین سن شتران یک کوهانه برای تولید کرک، سن ۱ ـ ۳ سال است. (NANDA ۱۹۵۷ ، SINGH ۱۹۶۶ ، LEUPOLD ۱۹۶۸ ، ASAD ۱۹۷۰ ، KNOESS ۱۹۷۶ ، KHANNA ۱۹۸۸ ) .
وزن توده پشم FLEECE WEIGHT
وزن توده پشم تولیدی در شتر یک کوهانه در سال از ۵/۰ کیلوگرم تا ۵/۵ کیلوگرم متفاوت است. به طوری که هر یک از محققین در کشورهای مختلف عددی را دراین خصوص ذکر نموده که با دیگران متفاوت است ( درسودان EL-AMIN ۱۹۷۹ ، در سومالی HARTLEY ۱۹۷۹ ، در هندوستان MUKASA-M UGERWA ۱۹۸۱ ، در مغولستان CHAPMAN ۱۹۸۵ ، در عربستان سعودی DORMAN ۱۹۸۶ ، در کویت AL-SULTAN ۱۹۸۶ ، و در پاکستان QURESHI ۱۹۸۶ ، و در اردن HASSAN ۱۹۹۱ ).سلومه (۱۹۹۲) مشاهده کرد که متوسط وزن توده پشم در فصل زمستان ( دوره رشد از ماه اکتبر تا آوریل ) در شترهای نر ۹/۰ کیلوگرم و در شترهای ماده ۷/۰ کیلوگرم است و وزن توده پشم در فصل تابستان ( دوره رشد از آوریل تا سپتامبر ) در شترهای نر ۹۴/۰ کیلوگرم و درشترهای ماده ۸۲/۰ کیلوگرم است. FARID (۱۹۸۰) اظهار نمود که متوسط تولید کرک شتر بین ۹/۰ تا ۳۶/۱ کیلوگرم است در حالی که این مقدار در کشورهای سردسیری مناطق آسیای میانه به میزان ۵ کیلوگرم می رسد . YAGIL (۱۹۸۲) مشاهده نمود که میزان تولید کرک شتر درسال بین ۱ تا ۵ کیلوگرم می باشد . WARDDEH (۱۹۸۹) و HASSAN (۱۹۹۱) اظهار نمودند که میزان تولید کرک شتر در کشورهای مختلف عربی با هم اختلاف فاحشی را نشان می دهند به طوری که میزان تولید کرک در عربستان سعودی ۶/۰ کیلوگرم و در عراق ۵ کیلوگرم است .در هندوستان KHANNA ۱۹۸۸ اظهار نمود که میزان تولید کرک در شتر جوان کمتر از دوسال سن، در حدود ۹۸/۰ کیلوگرم است درحالی که در شتر سه ساله این میزان به ۲/۱ کیلوگرم در سال می رسد . وی مشاهده کرد که نژادهای مختلف شتران هندی به یک اندازه کرک تولید نمی کنند و میزان کرک تولیدی آنها از ۸/۰ کیلوگرم تا ۰۹/۱ کیلوگرم متفاوت است. اما NANDA ۱۹۵۷ ، SINGH ۱۹۶۶ ، اظهار نمودند که شتر درمناطق سردسیر ۴/۵کیلوگرم کرک در سال تولید می کند. درحالی که LEUPOLD ۱۹۶۸ گزارش نمود که میزان تولید کرک شتر مابین ۵ کیلوگرم تا ۱۲ کیلوگرم در هر نفر شتر می باشد. در چین CHENG-PEILIEU ۱۹۸۴ ، مشاهده نمود که میزان کلی تولید کرک در شتر که شامل لایه پشم خارجی و لایه پشم داخلی است مجموعاً مابین ۵ تا ۶ کیلوگرم است. در حالی که لایه نرم کرک یا لایه داخلی آن به تنهایی ۵/۴ کیلوگرم در سال می باشد .