گیاهشناسی سیر
|
|
|
|
موطن اصلى سير را منطقه آسيا و نواحى ايران و افغانستان مىدانند. در زمانهاى بسيار قديم سير را در چين و ژاپن مىکاشتند. اين گياه در چين در رديف گياهان داورئى قرار داشته و در اصطلاح به مخزن الادويه تعلق دارد. در مصر قديم سير توأم با ساير گياهان پيازى به عنوان يک مادهٔ غذائى اصلى مورد تغذيه کارگرانى که مشغول ساختمان اهرام مصر بودهاند قرار مىگرفته است. هرودويت Herodot مورخ يونانى راجع به مصرف زياد سير در مصر گزارش کرده است با وجود اين در آثار نقاشى شده آن زمان هيچگونه تصويرى از اين گياه ديده نشده است. زيرا سير از ديدگاه مذهبيون آن زمان يک گياه ناپاک تلقى مىشده است. يونانىها و رومىها سير را در باغچههاى مخصوص مىکاشتند و ازآن غذاى ارزانى تهيه کرده و به فقرا مىدادند. |
|
سربازان رومى زياد سير مىخوردند، زيرا عقيده داشتند که سير به آنها جرأت مىبخشد و يا جرأت آنها را افزايش مىدهد. اين تصور همچنان در بسيارى از جوامع پابرجا است، مثلاً انگليسىها به خروس جنگىهاى خود سير مىخورانند. درباره اثرات داروئى و بهداشتى سير گفته مىشود که سير اثر ضدعفونىکننده داشته و کرم معده را از بين مىبرد. سير براى مداواى اسهال، برنشيت و سل سينه مفيد تشخيص داده شده و فشار خون را پائين مىآورد. بهعلاوه سير پياز مو را تقويت کرده و بسيارى آن را براى تقويت حافظه و معالجه کُند ذهنى مؤثر دانستهاند. البته تذکر اين نکته ضرورى است که افراط در خوردن سير زيانآور است و عوارضى سخت دارد. |
|
|
|
سير مانند پياز خوراکى گياهى است از خانواده سوسئيها LiLiaceae با نام علمى Allium sativum. بوته سير به ارتفاع ۳۰ تا ۱۰۰ سانتىمتر مىرسد و داراى پيازى است بهصورت تخم مرغى و يا تخم مرغ کشيده که سطح آن صاف و صيقلى شده است. هر غده سير از تعدادى غده کوچکتر که به آنها سيرچه گفته مىشود تشکيل شده است. | |
|
|
سير را مىتوان در خاکهاى قوى و حاصلخيز که داراى پروفيل عميق مىباشند کشت کرد. البته چون سير به رطوبت زياد حساس مىباشد در اراضى مرطوب پياز سير خيلى زود مىپوسد، بنابراين خاکهاى رسى سنگين چندان مناسب نيستند. |
|
|
|
|
|
کاشت سير را مىتوان با توجه به سطح کشت و شرايط موجود بد و صورت کرتى و جوى پشتهاى انجام داد. البته کاشت آن روى پشته بهتر از داخل کرت مىباشد. فاصله رديفها ۲۵-۴۰ سانتىمتر و فاصله بوتهها ۱۲-۱۰ سانتىمتر انتخاب مىکنند. |
|
|
|
|
|
|
|
|
با توجه به فواصل کاشت و وزن متوسط سيرچهها در حدود ۵۰۰-۱۰۰۰ کيلوگرم سيرچه در هکتار کاشته مىشود. عمق کاشت سيرچهها در پائيز ۸ سانتىمتر و در بهار ۵ سانتىمتر. بنابراين درمناطقى که زمستان ملايم دارند سير را در پائيز کاشته و در اواخر خرداد برداشت مىکنند. اگر منطقه سرد باشد آن را در اواخر زمستان يعنى در اواسط بهمن مىکارند و در اواخر تير و يا اوايل مرداد برداشت مىکنند. | |
|
|
|
سير به مواد غذائى زيادى نياز دارد بنابراين کشاورزان سعى مىکنند سير را در زمين قوى کشت کرده و چون سير زمين را خيلى ضعيف مىکند هر دو يا سه سال يک بار در يک قطعه زمين کشت سير را تکرار مىکنند بهطور کلى نيازهاى کودى سير شبيه پياز مىباشد. توجه داشته باشيد که فسفر و پتاس اثرات زيادى در خاصيت انبارى سير و يا پياز دارند. برعکس ازت نبايد زياد داده شود زيرا خاصيت انبارى را کاهش مىدهد. با توجه به منابع موجود معمولاً مقدار ۱۲۰-۱۰۰ کيلوگرم پتاس خالص و ۶۰-۴۰ کيلوگرم اسيد فسفريک خالص در پائيز و قبل از کاشت سير داده مىشود. ازت را بهتر است در بهار و در سه مرحله، يک قسمت کمى بعد از سبز شدن و ۲ قسمت بعدى را بهفاصله ۴ تا ۶ هفته داد. در مجموع مقدار ۵۰-۳۰ کيلوگرم ازت کافى است. |
|
|
با زرد شدن برگها مىتوان سير را برداشت کرد. پس از کندن سير براى مدت چند روز آن را در مزرعه روى زمين آفتاب کرده تا کاملاً خشک شود. سپس پيازها را ريسه کرده، يعنى آنها را به هم مىبافند و هر ۵۰ تا ۱۰۰ دانه سير را در محل خشکى آويزان مىکنند. |
|
|
|
سير را در تناوب بعد از يک گياه وجينى که به آن کود حيوانى کافى دادهاند مىکارند و در کاشت پائيزه سير بعد از سيبزمينى بهترين نتيجه را خواهد داد. کاشت سير بعد از گياهان پيازى جايز نيست، زيرا باعث انتشار آفات و امراض خواهد شد. |
خواص داروئی:
سیر از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است . اسانس سیر که در اثر تقطیر سیر با بخار آب حاصل می شود مرکب از مواد سولفوره بوده و مایعی است به رنگ قرمز نارنجی و دارای بوئی کمتراست.
1. سیر بادشکن وضد عفونی کننده است .
2. خوردن سیر مصونیت بدن را در مقابل بیماریها افزایش می دهد .
3. سیر کرم کش است .
4. سیر محرک و تقویت کننده بدن است .
5. سیر داروی سرماخوردگی و زکام است .
6. سیر اثر خوبی در معالجه سل دارد
7. سیر خون را رقیق می کند
8. سیر اثر خوبی در تنگی نفس دارد.
9. خوردن مداوم سیر لقوه و رعشه را از بین می برد .
10. سیر چون گرم و خشک است بنابراین رطوبت معده را از بین می برد و دردهای مفاصل را خوب می کند.
11. سیر درمان کننده دردهای مفاصل ، سیاتیک و نقرس می باشد .
12. سیر برای تقویت نیروی جنسی و افزایش تولید اسپرم در اشخاص سرد مزاج بسیار مفید است .
13. آنهائی که قطره قطره ادرار می کند باید حتما سیر بخورند تا بیماری آنها درمان شود .
14. سیر زخم های ریه و درد معده را از بین می برد .
15. سیر سنگ های کلیه را شکسته و خارج می سازد .
16. سیر را با زیره بپزید برای تقویت دندان مفید است .
17. مالیدن سیر پخته به دندان ، درد دندان را تسکین می دهد .
18. سیر را بسوزانید وبا عسل مخلوط کنید و ضمادی از آن درست کنید این ضماد برای رفع خون مردگی زیر پلک چشم مفید است .
19. سیر بعلت مدر بودن برای رفع آب آوردن انساج مفید است .
20. برای از بین بردن میخچه کف پا از ضماد سیر استفاده کنید .
21. جهت رفع دردهای رماتیمسی و عصبی ضماد سیر بسیار موثر است .
جهت ضد عفونی کردن دستگاه تنفسی در هنگام بیماریهای مربوطه از شربت سیر استفاده کنید :
مقدار 100 گرم سیر را با 200 گرم آب و 200 گرم شکر یا قند مخلوط کرده و آنرا بجوشانید تا له شود . مقدار مصرف برای این منظور سه قاشق سوپخوری در روز است .
1. جدیدا در یکی از بیمارستان های آمریکا برای ضدعفونی کردن فضای بیمارستان از سیر استفاده میکنند.
2. پاستور پزشک معروف فرانسوی آزمایشات زیادی روی سیر انجام داد و اثر باکتری کشی سیر را تائید کرده است .
3. سیر ضد انعقاد و لخته شدن خون است .
4. در شوروی سیر بنام پنی سیلین معروف است و معمولا هنگامیکه آنفولانزا شیوع دارد مصرف آن بالا می رود درچند سال پیش که آنفلوانزا شیوع پیدا کرد مردم شوروی 500 تن سیر مصرف کردند .
5. خوردن سیر سلولهای سرطانی را از بین می برد .
6. یکی از دانشمندان آمریکایی که در دانشگاه فلوریدا روی مرض ایدز تحققی می کند معتقد است که سیر روی مرض ایدز اثر مثبت دارد .
7. مصرف سیر مقدار کلسترول خون را پائین می آورد . مقدار LDH را کاهش می دهد . مقدار مصرف سیر برای این منظور 30 گرم در روز است . جالب است که با مصرف سیر در چند ماه اول مقدار کلسترول ممکن است بالا رود و این بدین علت است که کلسترول از داخل نسوج خارج شده و داخل خون می شود که از آنجا دفع گردد بعد از اینکه کلسترول بحالت نرمال رسید باید برای نگاهداری آن روزی نصف سیر خام مصرف کرد .
8. خوردن سیر از سرطان جهاز هاضمه جلوگیری می کند .
9. چینی ها قرن هاست که برای پائین آوردن فشار خون از سیر استفاده می کنند .
مضرات : سیر با آنکه خواص بسیاری دارد باید بحد اعتدال مصرف شود زیرا استفاده زیاد از آن در بعضی اشخاص موجب سردرد ، ضعف نیروی جنسی ، ضعف چشم و عوارض بواسیر می شود . سیر برای آنهائیکه اسهال دارند مضر است . آنهائیکه معده ضعیف دارند و بطور کلی سیستم هاضمه آنها ضعیف است نباید در خوردن سیر افراط کنند . کسانیکه یبوست دارند نباید سیر بخورند و برای رفع مضرات آن سیر را باید با آب و نمک پخته و کمی به آن روغن بادام اضافه کنید تا مضر نباشد . اشخاصی که گرم مزاج هستند اگر می خواهند سیر بخورند طبق توصیه ابن سینا حکیم ایرانی باید سیر را بپزند یا از سیر ترشی استفاده کنند . برای پختن سیر پس از پوست کندن آنرا بمدت سه دقیقه بخار دهید . اشخاصی که دارای فشار خون پائین هستند نیز نباید سیر بخورند و همینطور کسانیکه آلرژی دارند نباید از سیر استفاده کنند.
|